ادرار در کجا جمع می شود؟

بدن موجود زنده برای تولید انرژی و انجام فعالیت‌های روزانه، فرایندهای مختلفی انجام می‌دهد. این فرایندها منجر به ایجاد موادی می‌شوند که در بدن قابل استفاده نیستند، حتی ممکن است سمی باشند و باید سریع خارج شوند. تشکیل ادرار، فرایند آماده‌سازی این مواد برای خروج از بدن است که به کمک کلیه انجام می‌شود.

دستگاه ادراری که به سیستم کلیوی نیز معروف است به مجموعه اندام ها، مجراها، ماهیچه ها و اعصابی که برای تولید، ذخیره و انتقال ادرار با هم همکاری می کنند گفته می شود. میزان حجم ادرار فرد به عوامل زیادی به خصوص میزان مایعات و غذایی که مصرف می کند، بستگی دارد. بزرگسالان حدود ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی لیتر ادرار را در روز از طریق سیستم ادراری، تعریق و تنفس دفع می کنند. علاوه بر این انواع خاصی از داروها از جمله داروهای ادرارآور که گاهی برای درمان فشار خون بالا نیز استفاده می شود، می تواند بر میزان ادراری که فرد تولید می کند، تأثیر بگذارد. برخی نوشیدنی ها مانند قهوه و الکل هم می توانند باعث افزایش ادرار شوند.

عملکرد دستگاه دفع ادرار

حفظ تعادل حیاتی بدن

اصلی‌ترین عملکرد دستگاه ادراری کمک به حفظ تعادل حیاتی بدن با کنترل ترکیبات خون، حجم و فشار آن است که این کار را با دفع یا جذب آب و مواد قابل حل در آب، انجام می‌دهد.

تنظیم ترکیبات و حجم مایعات بدن

بدن باید مواد زائد مانند اوره و اسید اوریک همراه با آب اضافی و نمک‌های معدنی را دفع کند تا سالم بماند. اگر مواد زائدی که نام بردیم در بدن انباشته شوند، فرد بیمار می‌شود، بنابراین دیگر عملکرد اصلی دستگاه ادراری تنظیم ترکیبات و حجم مایعات بدن به منظور ایجاد محیطی ثابت داخل بدن است.

ساختار دستگاه دفع ادرار

دستگاه ادراری شامل دو کلیه، دو مجرای ادراری یا میزنای، مثانه، دو عضله اسفنکتر و مجاری ادراری است.

کلیه

اندام های اصلی سیستم ادراری، کلیه ها هستند که اندامی لوبیایی شکل به اندازه مشت هر فرد می باشند. کلیه ها درست در زیر قفسه سینه در وسط پشت قرار دارند. كليه ها اوره را از طريق دستگاه هاي كوچك به نام نفرون از خون جدا مي كنند.

میزنای

میزنای یا حالب از دو لوله ای تشکیل شده که ادرار را از هر یک از کلیه ها به مثانه منتقل می کند. در بزرگسالان، میزنای معمولاً ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر و قطر ۳-۴ میلی متر است. میزنای یکی از اعضای اصلی دستگاه ادراری است که جریان ادرار را کنترل می کند. هر کلیه میزنای خاص خود را دارد.

مثانه

مثانه، اندام توخالی و بادکنکی شکل است که در لگن قرار دارد. مثانه توسط رباط هایی به اندام های دیگر و استخوان های لگن وصل شده و در جای خود نگهداری می شود. مثانه ادرار را تا زمانی که مغز هشدار دهد که فرد آماده خالی کردن آن است، ذخیره می کند. مثانه در زمان پر بودن، گردی شکل شده و پس از تخلیه، کوچکتر می شود. مثانه سالم و طبیعی می تواند تقریباً نیم لیتر ادرار را به راحتی و تا مدت دو الی پنج ساعت نگه دارد.

اسنفکتر

برای جلوگیری از نشت ادرار، عضلات دایره ای به نام اسفنکتر در نزدیکی محل باز شدن مثانه به مجرای ادرار وجود دارد که مثانه را از مجرای ادرار جدا می سازد و به نشت و ترشح ادرار کمک می کند. اسفنکترها باید قبل ورود ادرار به مجرای ادرار، باز شوند. اسفنکتر داخلی غیر ارادی و غیرقابل کنترل و اسفنکتر خارجی تحت کنترل است.

مجرای ادرار

مجرای ادرار، یک لوله ماهیچه ای است که مثانه را با قسمت بیرونی بدن و دستگاه تناسلی متصل کرده و ادرار را از بدن خارج می کند. تنها تفاوت بین دستگاه ادراری زن و مرد در طول مجرای ادراری آنهاست. در زنان، مجرای ادرار در حدود ۳. ۸ تا ۵. ۱ سانتی متر و بین کلیتوریس و مهبل قرار دارد. مجرای ادرار در مردان ۲۰ سانتی متر است و طول آلت را طی می کند که در انتهای آلت تناسلی باز می شود. مجرای ادرار در مردان برای از بین بردن ادرار و همچنین مایع منی هنگام انزال استفاده می شود از آنجا که مجرای ادرار در زنان کوتاهتر از مردان است، در مقابل عفونت های باکتریایی دستگاه ادراری آسیب پذیرتر می باشد.

مراحل دفع ادرار

چرخه دفع ادرار

منظور از ادرار کردن، یا دفع ادرار عمل خالی شدن مثانه از ادرار است. این عمل دو مرحله دارد که با عنوان مراحل پر شدن و خالی شدن مثانه شناخته می‌شود.

مرحله پر شدن مثانه

مثانه بسیار ارتجاعی است و طوری طراحی شده که به خوبی برای وظیفه‌ ذخیره‌سازی ادرار مناسب است. مثانه همان طور که پر می‌شود انبساط یافته و دیواره عضلانی‌اش کش می‌آید و نازک می‌شود و به این شکل می‌تواند مقدار زیادی ادرار را در خود ذخیره کند بدون آن که فشار زیادی را متحمل شود. در طول مرحله پر شدن، مغز انتقال پیام‌های تخلیه را از نخاع به مثانه متوقف می‌کند. هنگامی که حجم مثانه به حدود 200 میلی لیتر برسد، گیرنده‌های حسی دیواره مثانه، سیگنال‌هایی را به نخاع و مغز می‌فرستند. اگر زمان برای ادرار کردن مناسب نباشد، مغز ارسال پیام از نخاع که در شرایط عادی مثانه را فعال می‌کند، مسدود می‌کند.

مرحله خروج ادرار

دفع ادرار نیاز به شل شدن هماهنگ اسفنکتر خارجی و انقباض عضله دترسور مثانه دارد. سیگنال‌های نخاع باعث می‌شوند که عضله دیواره‌ی مجرای ادراری شل شود. پس از آن، عضلات کف لگن نیز شل می‌شوند که این باعث می‌شود گردن مثانه باز شود. هم زمان، یک پیغام جداگانه به عضله دترسور مثانه فرستاده شده و باعث می‌شود این عضله منقبض شده و در نتیجه ادرار از مثانه به خارج رانده شود و نیز باعث می‌شود که اسفنکتر خارجی باز شده و ادرار از بدن دفع شود. با خالی شدن مثانه و توقف جریان ادرار، مغز سیگنالی را برای بستن اسفنکتر خارجی ارسال کرده و خروج بیشتر ادرار را متوقف می‌کند. هنگامی که مرحله تخلیه به پایان رسید، مغز مجدداً سیگنال‌هایی که از نخاع به مثانه ارسال می‌شوند را مسدود کرده و دوباره مرحله پر شدن مثانه شروع می‌شود.

ادرار در کجا جمع می شود؟

مثانه اندامی توخالی در پایین شکم است که ادرار را نگه می‌دارد.

پیشگیری از بیماری های دستگاه دفع ادرار

• آب کافی مصرف کنید.
• مصرف نمک و کافئین را محدود کنید.
• وزن متعادلی داشته باشید.
• سبک زندگی بدون دخانیات را انتخاب کنید.
• با انجام تمرینات کگل، عضلات ناحیه لگن را تقویت کنید.
• کودک خود را تشویق کنید که قبل از خواب به سرویس بهداشتی برود.
• مصرف مایعات را هنگام شب محدود کنید.
• به دختران خود آموزش دهید پس از سرویس بهداشتی باید از جلو به عقب خود را تمیز یا خشک کنند.

• علت خارج شدن مایع سفید بعد از ادرار یا همراه با آن
  تاریخ انتشار : 1401-11-22تاریخ بروز رسانی : 1401-12-04


• افتادگی مثانه یا سیستوسل چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-12-10تاریخ بروز رسانی : 1400-12-19


• علت درد مثانه و تکرر ادرار
  تاریخ انتشار : 1401-01-25تاریخ بروز رسانی : 1402-04-30


• احتباس یا تخلیه ناکامل ادرار چیست و چگونه درمان میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-08-24تاریخ بروز رسانی : 1400-08-26


• روشهای درمانی برای بی اختیاری ادرار
  تاریخ انتشار : 1400-08-08تاریخ بروز رسانی : 1400-11-21