مثانه بیش فعال چیست و روش درمان آن چگونه است؟

مثانه بیش فعال که OAB نیز نامیده می‌شود، باعث دفع مکرر و ناگهانی ادرار شده که ممکن است کنترل آن دشوار باشد. ممکن است احساس کنید که در طول روز و شب بارها نیاز به دفع ادرار دارید و همچنین ممکن است از دست دادن غیرعمدی ادرار (بی‌اختیاری فوریتی) را تجربه کنید.
اگر مثانه بیش‌فعال دارید، ممکن است احساس خجالت کنید، خود را منزوی کرده یا زندگی کاری و اجتماعی خود را محدود کنید. خبر خوب این است که یک ارزیابی کوتاه می‌تواند تعیین کند که آیا علت خاصی برای علائم مثانه بیش‌فعال شما وجود دارد یا خیر. شما ممکن است بتوانید علائم مثانه بیش‌فعال را با استراتژی‌های رفتاری ساده، مانند تغییرات رژیم غذایی، دفع ادرار به موقع و تکنیک‌های نگه داشتن مثانه با استفاده از عضلات کف لگن مدیریت کنید. اگر این تلاش‌های اولیه به اندازه کافی به علائم مثانه بیش‌فعال شما کمک نکرد، درمان‌های دیگری در دسترس هستند.

علائم مثانه بیش‌فعال:

اگر مثانه بیش‌فعال دارید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• احساس میل ناگهانی برای ادرار کردن که کنترل آن دشوار است
• از دست دادن ناخواسته ادرار بلافاصله پس از نیاز فوری به ادرار (بی‌اختیاری فوری)
• ادرار مکرر، معمولاً هشت بار یا بیشتر در 24 ساعت
• بیش از دو بار در شب بیدار شوید تا ادرار کنید
• حتی اگر بتوانید در زمانی که احساس می‌کنید میل به ادرار کردن دارید به موقع به توالت بروید، تکرر ادرار و ادرار شبانه غیرمنتظره می‌تواند زندگی شما را مختل کند.

دلایل مثانه بیش‌فعال:

مثانه بیش‌فعال به این دلیل رخ می‌دهد که ماهیچه‌های مثانه به طور غیرارادی شروع به انقباض می‌کنند حتی زمانی که حجم ادرار در مثانه شما کم است. این انقباضات غیرارادی نیاز فوری به دفع ادرار ایجاد می‌کند.
شرایط متعددی ممکن است به علائم و نشانه‌های مثانه بیش‌فعال کمک کنند، از جمله:

• اختلالات عصبی، مانند سکته مغزی و ام اس
• دیابت
• عفونت‌های دستگاه ادراری که می‌توانند علائمی مشابه مثانه بیش‌فعال ایجاد کنند
• تغییرات هورمونی در دوران یائسگی در زنان
• ناهنجاری‌های مثانه، مانند تومورها یا سنگ‌های مثانه
• عواملی که مانع خروج ادرار از مثانه می‌شوند، مانند بزرگ شدن پروستات ، یبوست یا جراحی قبلی برای درمان سایر اشکال بی‌اختیاری

عوامل دیگری که ممکن است با علائم شما مرتبط باشد عبارتند از:

• داروهایی که باعث افزایش سریع تولید ادرار می‌شوند یا لازم است که آن‌ها را با مایعات زیاد مصرف کنید
• مصرف بیش از حد کافئین یا الکل
• کاهش عملکرد شناختی به دلیل افزایش سن که ممکن است درک سیگنال‌های دریافتی مغز از مثانه را دشوارتر کند.
• مشکل در راه رفتن که اگر نتوانید سریع به دستشویی بروید، می‌تواند منجر به فوریت مثانه شود.
• تخلیه ناقص مثانه که ممکن است منجر به علائم مثانه بیش‌فعال شود، زیرا فضای کمی برای ذخیره ادرار باقی مانده است.
• علت خاص مثانه بیش فعال ممکن است ناشناخته باشد.

عوامل خطرساز مثانه بیش‌فعال:

1. با افزایش سن، در معرض خطر ابتلا به مثانه بیش‌فعال هستید. همچنین در معرض خطر ابتلا به بیماری‌ها و اختلالاتی مانند بزرگ شدن پروستات و دیابت هستید که می‌تواند به سایر مشکلات مربوط به عملکرد مثانه کمک کند.
2. بسیاری از افراد مبتلا به زوال شناختی، به عنوان مثال، کسانی که سکته مغزی کرده‌اند یا بیماری آلزایمر دارند، دچار مثانه بیش‌فعال می‌شوند. بی‌اختیاری ناشی از موقعیت‌هایی مانند این را می‌توان با برنامه‌های مایعات، دفع ادرار به موقع و تحریک‌شده، لباس‌های جاذب و برنامه‌های روده مدیریت کرد.
3. برخی از افراد مبتلا به مثانه بیش‌فعال نیز مشکلات کنترل روده دارند.

عوارض مثانه بیش‌فعال:

هر نوع بی‌اختیاری می‌تواند بر کیفیت کلی زندگی شما تاثیر بگذارد. اگر علائم مثانه بیش‌فعال شما باعث اختلال در زندگی شما شود، ممکن است موارد زیر را نیز داشته باشید:

• ناراحتی عاطفی یا افسردگی
• اضطراب
• اختلالات خواب و وقفه در چرخه خواب
• مسائل مربوط به تمایلات جنسی

در برخی موارد، درمان این شرایط مرتبط ممکن است به علائم ادراری شما کمک کند.

تشخیص مثانه بیش‌فعال:

اگر میل غیرطبیعی برای ادرار کردن دارید، پزشک شما را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که عفونت یا خون در ادرار شما وجود ندارد. پزشک شما همچنین ممکن است بخواهد هنگام ادرار کردن، مطمئن شود که مثانه خود را به طور کامل تخلیه می‌کنید.
پزشک شما به دنبال سرنخ‌هایی می‌گردد که ممکن است فاکتورهای کمک‌کننده را نیز نشان دهند که احتمالا شامل موارد زیر خواهد بود:

• تاریخچه پزشکی
• معاینه فیزیکی که ممکن است شامل معاینه رکتوم و معاینه لگن در زنان باشد
• نمونه ادرار برای آزمایش عفونت، آثار خون یا سایر ناهنجاری‌ها
• معاینه عصبی متمرکز که ممکن است مشکلات حسی یا رفلکس‌های غیرطبیعی را شناسایی کند

درمان مثانه بیش‌فعال:

ترکیبی از استراتژی‌های درمانی ممکن است بهترین رویکرد برای تسکین علائم مثانه بیش‌فعال باشد.

درمان‌های رفتاری:

مداخلات رفتاری اولین انتخاب برای کمک به مدیریت مثانه بیش‌فعال است. آن‌ها اغلب موثر هستند و هیچ عارضه جانبی ندارند. مداخلات رفتاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تمرینات عضلات کف لگن: تمرینات کگل عضلات کف لگن و اسفنکتر ادرار شما را تقویت می کند. این عضلات تقویت‌شده می‌توانند به شما کمک کنند تا انقباضات غیرارادی مثانه را متوقف کنید. پزشک یا فیزیوتراپیست می‌تواند به شما کمک کند تا نحوه صحیح انجام تمرینات کگل را یاد بگیرید.
• بیوفیدبک: در طول بیوفیدبک، شما به حسگرهای الکتریکی متصل هستید که به شما کمک می‌کند اطلاعات بدن خود را اندازه‌گیری و دریافت کنید. حسگرهای بیوفیدبک به شما می‌آموزند که چگونه تغییرات ظریفی را در بدن خود ایجاد کنید، مانند تقویت عضلات لگن تا زمانی که احساس فوریت دارید بهتر بتوانید آن‌ها را سرکوب کنید.
• وزن متناسب: اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن ممکن است علائم را کاهش دهد. اگر بی‌اختیاری ادرار عصبی نیز دارید، کاهش وزن ممکن است به شما کمک کند.
• توالت رفتن‌های برنامه‌ریزی‌شده: تنظیم یک برنامه برای توالت رفتن، به عنوان مثال، هر دو تا چهار ساعت، باعث می‌شود به جای اینکه منتظر بمانید تا احساس دفع ادرار کنید، هر روز در زمان‌های مشخصی ادرار کنید.
• کاتتریزاسیون متناوب: اگر نمی‌توانید مثانه خود را به خوبی تخلیه کنید، استفاده از کاتتر به طور دوره‌ای برای تخلیه کامل مثانه به مثانه کمک می‌کند تا کاری را که به تنهایی نمی‌تواند انجام دهد.
• پدهای جاذب: پوشیدن پدهای جاذب می‌تواند از لباس شما محافظت کند و به شما کمک کند از حوادث شرم‌آور جلوگیری کنید، به این معنی که مجبور نخواهید بود فعالیت‌های خود را محدود کنید. پدهای جاذب در اندازه‌ها و سطوح جذبی متفاوت هستند.
• آموزش مثانه: تمرین مثانه شامل آموزش دادن به خود برای به تاخیر انداختن دفع ادرار در زمانی است که احساس می‌کنید میل به ادرار کردن دارید. شما با تأخیرهای کوچک شروع می‌کنید، مانند 30 دقیقه و به تدریج به سمت ادرار کردن هر سه تا چهار ساعت یکبار پیش می‌روید. تمرین مثانه تنها در صورتی امکان پذیر است که بتوانید عضلات کف لگن خود را با موفقیت منقبض کنید.

داروها:

پس از یائسگی، استروژن درمانی واژینال می‌تواند به تقویت عضلات و بافت‌های مجرای ادرار و ناحیه واژن کمک کند. استروژن واژینال به شکل کرم، شیاف، قرص یا حلقه وجود دارد و می‌تواند به طور قابل توجهی علائم مثانه بیش‌فعال را بهبود بخشد.
داروهایی که مثانه را شل می‌کنند می‌توانند برای تسکین علائم مثانه بیش‌فعال و کاهش دوره‌های بی‌اختیاری فوری مفید باشند. این داروها عبارتند از:

• تولترودین
• اکسی بوتینین
• تروسپیوم
• سولیفناسین
• داریفناسین
• فزوترودین
• میرابگرون

عوارض جانبی رایج اکثر این داروها شامل خشکی چشم و خشکی دهان است اما نوشیدن آب برای رفع تشنگی می‌تواند علائم مثانه بیش‌فعال را تشدید کند. یبوست یکی دیگر از عوارض جانبی بالقوه این داروهاست که می‌تواند علائم مثانه شما را تشدید کند.

تزریق مثانه:

بوتاکس پروتئینی از باکتری‌هایی است که باعث بیماری بوتولیسم می‌شود. این پروتئین که در دوزهای کوچک مستقیما به بافت‌های مثانه تزریق می‌شود، ماهیچه‌ها را شل می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که ممکن است برای بی‌اختیاری شدید فوری مفید باشد. اثرات موقت معمولا شش ماه یا بیشتر طول می‌کشد اما تکرار تزریق ضروری است. عوارض جانبی این تزریق‌ها شامل عفونت ادراری و احتباس ادراری است.

تحریک اعصاب:

تنظیم تکانه‌های عصبی به مثانه می‌تواند علائم مثانه بیش‌فعال را بهبود بخشد.در یکی از روش‌ها از سیم نازکی استفاده می‌شود که نزدیک به اعصاب خاجی قرار می‌گیرد که سیگنال‌ها را به مثانه شما منتقل می‌کنند، جایی که از نزدیک استخوان دنبالچه شما عبور می‌کنند.این روش کم‌تهاجمی اغلب با آزمایش یک سیم موقت در زیر پوست در قسمت پایین کمر شما انجام می‌شود. گاهی اوقات ممکن است به عنوان یک روش پیشرفته انجام شود که در آن الکترود دائمی کاشته می‌شود و آزمایش طولانی‌تری انجام می‌شود. سپس پزشک شما از یک دستگاه دستی متصل به سیم برای رساندن تکانه‌های الکتریکی به مثانه استفاده می‌کند، مشابه کاری که ضربان‌ساز برای قلب انجام می‌دهد. اگر به علائم شما کمک کند، یک ژنراتور پالس دائمی با باتری کار می‌شود تا به تنظیم ریتم عصبی کمک کند.

تحریک عصب تیبیال از راه پوست (PTNS):

در این روش از سوزن نازکی استفاده می‌شود که از طریق پوست نزدیک مچ پا قرار می‌گیرد تا تحریک الکتریکی را از یک عصب در ساق پا (عصب تیبیال) به ستون فقرات ارسال کند، جایی که به اعصاب کنترل‌کننده مثانه متصل می‌شود. درمان‌های PTNS یک بار در هفته به مدت 12 هفته برای کمک به درمان علائم مثانه بیش‌فعال ارائه می‌شود. شما احتمالاً هر سه تا چهار هفته یکبار به درمان‌های نگهدارنده نیاز خواهید داشت تا علائم را تحت کنترل داشته باشید.

عمل جراحي:

جراحی برای درمان مثانه بیش‌فعال برای افرادی که علائم شدید دارند و به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، اختصاص دارد. هدف، بهبود توانایی مثانه برای ذخیره ادرار و کاهش فشار در مثانه است. با این حال، این روش‌ها به تسکین درد مثانه کمکی نمی‌کنند. این روش‌ها عبارتند از:

• جراحی برای افزایش ظرفیت مثانه: در این روش از تکه‌هایی از روده شما برای جایگزینی بخشی از مثانه استفاده می‌شود. این جراحی فقط در موارد بی‌اختیاری شدید اورژانسی استفاده می‌شود که به هیچ روش درمانی محافظه‌کارانه دیگری پاسخ نمی‌دهد. اگر این جراحی را انجام می‌دهید، ممکن است لازم باشد تا پایان عمر به طور متناوب از کاتتر برای تخلیه مثانه استفاده کنید.
• برداشتن مثانه: این روش به عنوان آخرین راه حل مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل برداشتن مثانه و ایجاد یک مثانه جایگزین یا سوراخی در بدن (استوما) برای چسباندن کیسه‌ای روی پوست برای جمع آوری ادرار می‌شود.

• آیا التهاب مثانه خطرناک است؟
  تاریخ انتشار : 1400-10-25تاریخ بروز رسانی : 1400-11-21


• مراقبت قبل و بعد از سیستوسکوپی
  تاریخ انتشار : 1401-09-18تاریخ بروز رسانی : 1401-09-28


• علت درد مثانه و تکرر ادرار
  تاریخ انتشار : 1401-01-25تاریخ بروز رسانی : 1402-04-30


• چگونه از افتادگی مثانه جلوگیری کنیم؟
  تاریخ انتشار : 1401-07-26تاریخ بروز رسانی : 1401-08-02


• سندروم مثانه دردناک چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-09-22تاریخ بروز رسانی : 1400-11-21